Қазіргі білім беру жүйесінде оқушылардың оқу жетістігін бағалауда критериалды бағалау жүйесі оқушының жеке білім траекториясын нақты әрі әділ көрсетуге көбірек мүмкіндік береді деп ойлаймын. Себебі:

1. 

Нақты әрі әділ бағалау

• Критериалды бағалау нақты талаптар мен өлшемдерге (критерийлерге) негізделген. Әр оқушының білімі мен дағдысы алдын ала белгіленген критерийлерге сай бағаланады. Бұл бағалаудың субъективтілігін азайтады.
• Ал дәстүрлі баға қою жүйесінде (1–5 шкаласы) бағалау көбіне мұғалімнің көзқарасына, жалпы әсерге немесе салыстырмалы бағалауға сүйенеді. Бұл әділдікке және оқушының нақты жетістіктерін анықтауға кедергі келтіруі мүмкін.

2. 

Оқу мотивациясына әсері

• Критериалды бағалау оқушыларға өз мақсаттарын түсініп, неге қол жеткізу керектігін нақты білуге көмектеседі. Бұл өз кезегінде оқуға деген ішкі мотивацияны арттырады.
• Дәстүрлі жүйеде оқушылар жиі “баға үшін оқу” мақсатына сүйенеді, ал бұл шынайы білім алуға емес, тек жақсы баға алуға ұмтылысқа әкеледі.

3. 

Өзіндік бағалау қабілетіне әсері

• Критериалды бағалау оқушыға өзін-өзі бағалау мен рефлексия жасауға мүмкіндік береді. Ол қай жерде қате кеткенін, қай тұсы жақсы екенін түсініп, даму жолын көре алады.
• Дәстүрлі жүйеде оқушы бағаға қарап қана қорытынды шығарады, ал ол неге төмен немесе неге жоғары екенін терең түсінбеуі мүмкін.

4. 

Мұғалім мен оқушы арасындағы қарым-қатынас

• Критериалды жүйе мұғалім мен оқушы арасындағы сенімділік пен ашықтықты арттырады, өйткені бағалау талаптары айқын және әділ.
• Дәстүрлі жүйеде кейде мұғалімге реніш немесе сенімсіздік туындауы мүмкін: “Неге 4 қойды? Неліктен 5 емес?” деген сұрақтар жиі болады.

критериалды бағалау жүйесі оқушының жеке білім траекториясын нақтырақ көрсетіп, әділ әрі ашық бағалауға жол ашады. Бұл жүйе оқушының мотивациясын арттырып, өзін-өзі бағалау қабілетін дамытады және мұғаліммен қарым-қатынасын нығайтады. Дегенмен, бұл жүйенің тиімділігі мұғалімнің оны дұрыс қолдану біліктілігіне де байланысты.