Кіріспе

Білім беру – қоғам дамуының негізі. Ал білім сапасын бағалау – оқыту процесінің маңызды бөлігі. Қазіргі кезде Қазақстанда білім беруді бағалаудың екі жүйесі қатар қолданылады: дәстүрлі баға қою жүйесі мен критериалды бағалау жүйесі. Осы екі тәсілдің қайсысы оқушының оқу жетістігін нақты әрі әділ бағалайды? Бұл сұрақ тек педагогикалық тәжірибе үшін емес, әр оқушының тағдырына, оның оқу мотивациясына, өзін-өзі бағалауына және мұғаліммен қарым-қатынасына тікелей әсер ететін мәселе.

Негізгі бөлім

Дәстүрлі бағалау жүйесі оқушы білімін жалпылама түрде сипаттайды. Мысалы, «4» немесе «5» деген баға – оқушының толыққанды жетістігін көрсете алмайды, өйткені ол нақты оқу мақсаттары мен дағдылардың орындалу деңгейін ашып бермейді. Сонымен қатар, бұл жүйе оқушыларды салыстыруға, рейтинг құруға итермелейді. Мұндай тәсіл оқушының ішкі мотивациясын төмендетіп, тек баға үшін оқуға жетелейді.

Критериалды бағалау жүйесі, керісінше, әр оқушының жетістігін жеке дара бағалауға мүмкіндік береді. Бағалау алдын ала белгілі критерийлер мен дескрипторлар негізінде жүргізіледі. Бұл оқушыға нақты қандай дағдыларды меңгергенін, қай бағытта жұмыс істеу керектігін көрсетіп отырады. Яғни, критериалды бағалау жүйесі — оқушының жеке білім траекториясын бақылауға, дамытуға бағытталған әділ жүйе.

Сонымен қатар, бұл бағалау жүйесі оқушының өзіндік бағалау және рефлексия жасау қабілетін арттырады. Оқушы өзінің білім деңгейін бағалау арқылы оқу процесіне белсенді араласады. Мұғалім мен оқушы арасындағы байланыс – серіктестікке негізделеді. Баға жазалау немесе марапат емес, даму құралы ретінде қабылданады.

Қорытынды

Қорытындылай келе, критериалды бағалау жүйесі қазіргі білім беру талаптарына толық жауап береді. Ол оқушының жетістігін нақты, әділ әрі ашық көрсетеді. Сонымен бірге, баланың оқу мотивациясына оң әсер етеді, өзін-өзі бағалауға үйретеді және мұғалім мен оқушы арасындағы шынайы диалогтың орнауына ықпал етеді. Сондықтан да заманауи білім беру жүйесінде бағалаудың басты бағыты – критериалды бағалауға негізделуі тиіс.