Согласно распоряжению по КазНПУ им. Абая № 03-06/87 от 19.11.2018 г. организована стажировка преподавателей университета 26 и 30 апреля 2019 г. на базе гимназии № 105 имени Ураза Джандосова» (лингвистическая гимназия с изучением трех иностранных языков) и 148 школы-гимназии г. Алматы.
Стажировка была организована совместно с управлением образования города Алматы. В ходе подготовки стажировки были определены цель, задачи и ресурсы.
Цель стажировки — совершенствование профессионально значимых качеств преподавателей вуза, необходимых для реализации идей современного образования в условиях действующего педагогического процесса.
Задачи:
познакомить с современным состоянием учебно-воспитательной работы и накопленным педагогическим опытом в условиях реальной школы;
совершенствовать способности к наблюдению за педагогическим процессом, к конструированию, реализации и оценки результатов соответствующей педагогической деятельности;
продемонстрировать на практике умение анализировать готовность к подготовке студентов в осуществления образовательного процесса в школе с учетом специфики преподавания по программам обновленного содержания образования.
При подготовке к стажировке учитывались потребности преподавателей вуза по включению в реальный педагогический процесс, обеспечения совершенствования профессиональных компетентностей, получения конкретного педагогического результата и методического продукта (анализ урока по предложенным ресурсам), который можно использовать в своей практической деятельности.
Ресурсы для стажировки:
- Лист наблюдения урока: ПРЕПОДАВАНИЕ И ОЦЕНИВАНИЕ
- Форма наблюдения урока
- Система целей обучения к уроку (распечатка)
- Долгосрочный план к уроку (распечатка)
- Краткосрочный план и ресурсы к уроку (предоставлены учителями)
- Презентация в режиме реального времени по электронному журналу «Кунделiк»(представлена учителем)
Программа стажировки предполагала посещение уроков по программам обновленного содержания образования в условиях реальной школы; предоставление современных методических материалов для анализа уроков нового формата, знакомство с электронным журналом «Кунделiк».
Разрабатывая программу проведения стажировки, организаторы исходили как из возможностей образовательной организации, так и из тех затруднений, которые возникают при введении программ обновленного содержания образования в классах. Коллегам были предложены пути решения «проблемных точек», включающие использование педагогического потенциала, материально-технической базы, кадровых возможностей. Программа стажировки включала нескольких этапов:
|
  |
Для ППС были предложены 4 урока для последующего анализа и обсуждения.
|
Предмет |
Тема | Время/
кабинет |
Класс | Учитель-предметник |
ФИО Преподавателей КазНПУ им. Абая |
|
Начальная школа/ Русский язык |
«Ь» в конце слова» |
10.25-11.05 каб.212 |
1 «А» |
Усенова Э. А. |
1.Рябова Е.В. 2.Акпаева А.Б. 3.Нургалиева Д.А. |
  |
|||||
  |
|||||
| Биология | «Особенности полового размножения цветоносных растений» | 14.40-15.20
каб.309 |
7«Д» | Новикова Т.В. | 1. Тюльбасова Б.К. |
 |
 |
||||
| Физика | «Солнечная система» | 14.40-15.20
каб. 204 |
7«Б» | Сайынов Д.С. | 1. Жумагалиева Ж. Ж.
2. Темірбекова Л. Н. |
 |
 |
||||
| История Казахстана | «Культура казахского народа» | 14.40-15.20
каб.302 |
6 «Г» | Резаева Ю. В. | 1.Касанов Б.К.
2. Жадраева Л.У. |
 |
 |
||||
В 148 школе для посещения было организовано 10 уроков.
|
№ |
Пәні | Тақырыбы | Уақыты | Сыныбы | Мұғалімнің аты-жөні |
Қатысқан оқутушының аты-жөні |
| 1. | Химия | Тұздардың жіктелуі, аталуы | 9.35-10.15
|
8 «а» | Тәлен С.И. | Унербаева З.О.
Жусупбекова Н.С. |
| 2. | Химия | Электрохимиялық реакциялар | 10.25-11.05
|
8 «а» | Тәлен С.И. | Унербаева З.О.
Жусупбекова Н.С. |
| 3. | Көркем еңбек | Бөлшектерді біріктіру мен безендіру | 12.40-13.20 | 8 «ә» | Нұршәріп Б. | Бекенова Б.Н |
| 4. | Қазақ тілі | Хабарландыру, жарнама | 13.30-14.10 | 8 «ғ» | Бертаева К.Е. | Бораш Р.Б.
Рауандина А.Қ. Беласарова Ж.Т. |
| 5. | Қазақ әдебиеті | Біржан сал Қожағұлұлы – ақын, әнші, сазгер | 14.15-14.55 | 8 «б» | Бертаева К.Е. | Бораш Р.Б.
Рауандина А.Қ. Беласарова Ж.Т. |
| 6. | Жаратылыстану | Температура | 9.35-10.15
|
2 «а» | Жошыбаева М.Ж. | Астамбаева Ж.К.
Амирова А.С. |
| 7. | Әдебиеттік оқу | Алматы мен Астана | 10.25-11.05
|
2 «б» | Нұрғожина Л. | Астамбаева Ж.К.
Амирова А.С. |
| 8. | Математика | Құрама есептер | 11.10-11.50 | 2 «д» | Оспанова Г. | Астамбаева Ж.К.
Амирова А.С. |
| 9. | Экология | Экология негіздері, экологияның басқа ғылымдармен байланысы | 11.55-12.35 | 9 «в» | Мырзагалиева С.Т. | Калыбаева А.М. |
| 10. | Қазақстан тарихы | ХІХ ғ. 2 жартысындағы әкімшілік территориялық реформа | 16.40-17.20 | 8 «б» | Джуматова Ж.О. | Рүстем К.М.
Мамырбаев Д. |
Стажировка была направлена на практико-ориентированный путь изучения и анализа деятельности учителей, изучения опыта организации, где проходит обучение. Включала анализ, оценку, а так же обобщение полученного опыта, выработку методических материалов и рекомендаций по внедрению педагогического опыта образовательной организации в практику свой работы.
В ходе стажировки преподавателям предоставлена возможность увидеть особенности педагогической деятельности школы, на базе которых проходила стажировка. Так, например, на уроках биологии и физики преподаватели смогли наблюдать включение английского языка и англоязычных ресурсов в обучение; во всех посещенных классах — формативное оценивание; использование маршрутных листов и способов рефлексии. Вовлечение в активную деятельность позволило обеспечивать приоритет аналитической работы, способствовало проведение активного профессионального диалога с коллегами, обеспечило расширение границ профессионального сотрудничества.
Стажировка позволила преподавателям КазНПУ оценить и увидеть качественно иной уровень своих теоретических знаний и их практического применения, а так же позволила произвести диссеминацию своего педагогического опыта.
Стажировка позволила:
— в небольшой промежуток времени оценить особенности современного уровня методической и теоретической подготовки учителей;
— обогатить собственную практику новыми образовательными продуктами и соответствующим методическим сопровождением;
— использовать в процессе стажировки новые формы, методы, средства методической поддержки.
В силу того, что программа стажировки максимально базировалась исключительно на практической деятельности — это позволило обеспечить единство теории и практики.
Каждый преподаватель апробировал при посещении урока современные методические формы посещения урока (по выбору):
Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университеті Бастауышта оқыту педагогикасы мен әдістемесі кафедрасының аға оқытушысы Ж.Қ.Астамбаеваның рефлексивті есебі
2019 жылдың 26-сәуірінде Алматы қаласының №148 мектеп-гимназиясында тағылымдамадан өттім. Онда бастауыш сыныптардың сабақтарына қатысып, қысқа мерзімді жоспарымен танысып, соның негізінде өткізген сабағына қатыстым, «Kundelik.kz» сайтымен жұмыс жасау әдісімен таныстым.
- Мектептегі тәжірибе кезінде 2 «А» сыныбының мұғалімі Жошыбаева Мархабат пен 2 «Д» сыныбының мұғалімі Оспанова Гүлзираның қысқа мерзімді жоспарларына талдаулар жасалды.
Жошыбаева Мархабаттың «Жаратылыстану» пәнінен және Оспанова Гүлзираның «Математика» пәнінен жазылған қысқа мерзімді жоспарымен таныстым. Екі жоспарға қатар талдау жасап көрелік. М.Жошыбаеваның сабағының тақырыбы: Температура. Ал Г.Оспанованың сабағының тақырыбы: Құрама есептер.
Қысқа мерзімді жоспар мемлекеттік стандарт пен оқу бағдарламасының негізінде дайындалған, оны жоспардағы оқу мақсаттарынан көруге болады: 2.1.4.8 температураны өлшеу әдістерімен таныстыру; 2.1.5.5. Эксперимент жүргізу және оның нәтижелерін көрсету (Жаратылыстану пәні). 2.5.1.4 санды бірнеше есе арттыру/кемітуге; еселік салыстыруға берілген есептерді талдау және шығару; кері есептерді құрастыру және салыстыру.2.5.1.5 тура және жанама сұрақтару болатын есептерді («бірнеше бірлік артық/кем», «бірнеше есе артық/кем» қатынастарымен байланысты) бірі-бірінен ажырату. 2.5.1.8 қарапайым есептерді – санды өрнектер түрінде, құрама есептерді – санды өрнектер және жеке амалдар түрінде барлық амалдарды шығаруды модельдеу (Математика пәні). Бұдан әрі тек бір пән айналасында ғана талдау жасаймын.
Сабақ мақсаттары былайша тұжырымдалған: Барлық оқушылар: температура және оны өлшеу тәсілдері жайлы түсінеді. Оқушылардың басым бөлігі: температураны өлшеуге арналған құралдармен танысады. Кейбір оқушылар: жаңа сабақта алған білімдерін өмірмен байланыстыра қолданады. Бұдан мұғалімнің қойған сабақ мақсаттар бүгінгі өтілген материалға және оқушылардың мүмкіндіктеріне сай екенін байқауға болады.
Сонымен бірге, жоспарда тілдік мақсаты нақты қойылған, атап айтсақ, температураны өлшеу, дененің температурасын өлшеу тәсілдері жайлы өз ойларын жеткізе алады, жаңа сөздер градус, температура, термометр, градусник, шкала, сынап, т.б. сөздерін өз сөйлеулерінде қолдана алады делінген.Жоспарда «Сымбатты болып өсуінің маңыздылығы жайлы айта келе, салауатты өмір салтына тәрбиелеу» сияқты құндылық көзделген. Қысқа мерзімді жоспарда мұғалім бағалау критерийлерін де лсы сабақтағы материалға сай құрастырған. Қарапайым экспермент, яғни тәжірибе жасау жұмысы көзделгендіктен, мұғалім мынандай бағалау критерийлерін келтіреді: тәжірибенің негізгі белгілерін (мақсат, гипотеза, ресурстар, жоспар, нәтиже) анықтау алу; Экспермент жүргізу және оның нәтижелері арқылы сөйлей және дәлелдей алады.
Сабақтың кезеңдері, басы, ортасы және соңы жазылады да, әр кезеңге сай іс-шаралар жоспарланған, атап айтсақ, қызығушылықты ояту, өзектендіру, мақсат қою, жаңаны ашу, жаңаны қолдану, өздік жұмыс, бұрынғы өтілген материалмен жұмыс, рефлексия. Сабақтың әр кезеңіндегі жұмыс түрлері, оқушылардың орындайтын тапсырмалары, оларға ұсынылатын тапсырмалар, ресурс түрлері, тіпті қалыптастырушы бағалауға арналған бағалау критерийлері де келтірілген. Меніңше, қысқа мерзімді жоспар талапқа сай дайындалған, барлық кезеідері, жоспарланған уақыт, жұмыс түрлері, ресурстар көрсетілген.
Сыныпта (2»А» сыныбында) инклюзивті 1 оқушы, өте жақсы оқитын, тапсырманы шапшаң орындайтын 2 оқушы бар екен. Сондықтан мұғалім тапсырмаларды саралай отырып ұсынады.
Мұғалімдер өз жоспарларында мынандай оқытудың белсенді әдістерін жоспарлаған: «Шаттық шеңбері», белсенді топтық іс-әрекет, «Ресурстар аймағы», дара жұмыс, «Өз ойыңды дәлелде», жұптық жұмыс, өздік жұмыс, экспермент жүргізу, ой қорыту, кері байланыс беру, рефлексия жасау.
2. Мектеп тәжірибесінің келесі кезеңі ЖББМ бойынша сабақтарға қатысу болғандықтан, мен Жошыбаева Мархабаттың «Жаратылыстану пәнінен, ал Оспанова Гүлзираның «Математика» пәнінен өткізген сабақтарына қатыстым.
Сабақтар қысқа мерзімді жоспарға сай жүргізілді. Мұғалімдер өз сабақтарында мынадай әдістер, тәсілдемелер қолданды:
- «Шаттық шеңбері», бір-біріне, сабаққа тілек айту.
- Топқы бірігу, әр топқа «Ресурстар алаңынан» ресурстар таңдату: І топ: мөлдір заттар; ІІ топ: мөлдір емес заттар; ІІІ топ: жасанды дыбыс заттары; ІҮ топ: табиғи дыбыс заттары.
- Әр топтық тапсырмаларды қорғауы, дәлелдеуі;
- «Жыл мезгілдері» бейнеролик көрсету;
- Бейнеролик, видеофильм бойынша оқушылардың өздерінің тақырыпты ашуы, мақсат қоюы;
- Термометрмен, оның түрлерімен, градусникпен және оларды өлшеу үдерісімен таныстыру;
- Оқушыларға эксперимент жасату;
- Дәптермен жұмыс – өздік жұмыс;
- Кері байланыс, стикерлерге жазу, тақтаға жапсыру;
- Рефлексия.
Мұғалімдердің жүргізген сабақтарына талдау «Сабақты талдау парағына» (Сабақты жоспарлау, Оқыту-бағалау) жазылды. Әр мұғалім жоспарды өздері дайындаған, оқу мақсаттары мен күтілетін нәтижелер өзара байланысты, сабақтастық жүзеге асырылған, өтілген материал мен жаңаның өзара байланысы сақталған, ресурстар өте көп қолданылды, электронды оқыту құралдары да бар. Бейнероликте тек анимация ғана емес, дыбысталуы да, әр құбылыстың үзінділері де келтірілген. Соған сәйкес оқушылар бақылау арқылы сабақтың тақырыбын аша алды, сабаққа өздері мақсат қоя алды, түрлі термометрлердің көмегімен стақандағы ыстық судың, адамның (Исламның) дене температурасын өлшеу арқылы қарапайым эксперимент жүргізді.
3. Г.Оспанованың сабағында оқушылар дәптердегі 2-тапсырманы орындады, ол – критериалды бағалауға берілген тапсырма. Осыған ұқсас мұғалім өзі бағалау критерийін анықтаған: есептің шарты бойынша деректерді бөліп көрсетеді; есептің шығарылу жолын анықтайды; өрнекті құрастыра алады және жазады: өрнектің мәнін табады; жауапты құрастырады. Оқушыларға өздік жұмысқа тапсырма беріп, қалыптастырушы бағалауды жүзеге асырды. М.Жошыбаева компьютерден №3 жиынтық бағалау тапсырмасын көрсетті, олар дайын тапсырмаларды емес, өздерінің құрастырған тапсырмаларын қолданатындарын айтты. Суреттегі жиынтық тапсырмалардың №1 тапсырмасы мен соңғысын мұғалімнің өзі құрастырған. №2 тапсырма жинақтан алынған.
4. Мектеп тәжірибесіндегі келесі мәселе –Kundelik.kz сайтымен жұмыс жасау жолын игеру болған еді. Бастауыш сынып мұғалімдері бұл сайтпен жұмыс жасау әдістемесімен таныстырды. Олар төмендегі фотосуреттен көрінеді. Онда сайтқа кіру, ондағы сыныпты таңдау, пәнді таңдау, оқушылардың сабаққа қатысуы мен бағалары, үй тапсырмасы, ата-аналарға арналған рубрикат, оқушыларға арналған хабарландыру, т.б. жөнінде мағлұмат алдым.
Мен үшін бүгінгі күн өте сәтті әрі мәнді күн болды, мектеп ұжымымен, бастауыш сынып мұғалімдерімен танысып, өзіме таныс қажетті материалдардыңтәжірибеде қалайша жүзеге асырылып жатқанын өз көзіммен көрдім.
Алматы қаласының 148 мектеп-гимназиясында «Тағылымдама» бағдарламасы бойынша «Бастауышта оқыту педагогикасы мен әдістемесі» кафедрасының профессоры, п.ғ.д. А.С. Амированың
ЕСЕБІ
Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің базалық мектебі болып табылатын №148 мектеп-гимназияның бастауыш сыныптары бойынша қатысқан тәжірибе кезеңінде сабақтарға жасалған талдау.
- Аталған мектептің 2 сыныптары бойынша «Жаратылыстану» және «Әдебиеттік оқу» пәндеріне қатыстым.Екі пән бойынша дайындалған ҚМЖ -ны мұғалімнің өздері дайындаған. Қатысқан сабақтардың оқу мақсаттары ұзақ мерзімді жоспардан алынған. Сабақтардың мақсаты талапқа сәйкес нақты қойылған. Тілдік мақсат негізгі сөздер мен тіркестерді меңгертуге, диалог пен жазылымүшін пайдалы тілдік біліктерді қалыптастыруға бағытталған. Құндылықтарды дарыту салауатты өмір салты мен ынтымақтастық, құрмет, ашықтыққа тәрбиелеуге негізделген. Бағалау критерийлері тақырып мазмұнынын ашуға қажетті эксперимент жасауға, тақырыпты болжауға, екі қаланың моделін құрастыруға, бірінші сабақта рефлексия бойынша өзін өзі, екінші сабақта дескрипторлар бойынша бірін бірі бағалау жоспарланған.Бұл ҚМЖ — да толық жазылған. «2 жұлдыз 1 тілек», «Отшашу».
Сабақтың логикалық құрылымы жүйелі жазылған. Топтық жұмысты орындату арқылы жаңа тақырыпты оқушыларға аштырып, тәжірибе жасату арқылы оның мазмұнын түсінуге, білімді өздіктерінен алуға жағдай жасай білді. Мысалы: «Жыл мезгілдері» атты бейнероликті көрсете отырып, жетекші сұрақтарға жауап алу барысында «Температура» деген сөзді айтқан оқушы жауабынан соң, бүгінгі өтетін тақырып «Температураны қалай өлшейміз?» аталатынын айтты. Келесі жетекші сұрақ: Енді осы температураны қалай өлшейміз? Қалай ойлайсыңдар? — деп жетекші сұрақ қойды да, оқушылардың эксперимент жасап дәлелдеу керектігін ескертті. Оқушылар: ауа райын, үйді, адамның температурасын қалай өлшейтінін айтты. Енді оны өлшейтін құралдарды көрсетіп, аттарын сұрады. Оқушылар градусты атады, ал термометрді мұғалім өзі көрсетіп түсіндірді. Бір оқушының және сыныптың температурасын өлшеді. Мұғалім өзі ыстық суға сынап бар приборды салып температураның көтерілгенін көрсетті.
Сабақты жоспарлауда топтық тапсырманы құрастыру мен ұйымдастыруда саралау нақты байқалады. Оқытудың тиімді және белсенді әдістері: «эксперимент», «миға шабуыл», «шеңбер әдісі», «ПОПС әдісі», «Венн диаграммасы», «кубизм әдісі», «акт» және т.б. қолданылды.
- ЖББМ екі сабақтан дайындалған ҚМЖ жоспарға сәйкес тақырыптар. Оны электрондық күнделікті тексеру барысында бүгінгі күн, пән атауы, тақырыбы барлығы ата-аналармен байланыс орнату парақшасында көрсетілгеніне бақылау барысында көз жеткізілді.
3.Критериалды бағалау тапсырмалары тақырып бойынша, қалыптастырушы және жинақтаушы, бөлімді бағалауға арнайы дайындалған. Сынып мұғалімдері шығармашылықпен жұмыс істейтіндіктен, дайын нұсқауда берілген критерийлерді емес, оқушыларға берілген білім аясында пайдаланған ресурстар көзіне байланысты дайындайтыны байқалды. Мысалы:Температураны қалай өлшейміз? тақырыбына мұғалімнің өзі құрастырған критерийлерін келтіреміз.
— температура, термометр, градус сөзімен танысады;
— температураға эксперимент жасайды;
-экспериментке байланысты пікірін қорытады;
— тақырыпқа байланысты ойын қорытады;
— жаңа білімді түсінгеніне байланысты тапсырма орындайды;
— сабақтағы көңіл күйін білдіреді.
Қалыптастырушы бағалау тақырып бойынша, тоқсандық жиынтық бағалау, бөлім бойынша бағалау критерийлері құрылған. Ата-аналарға рубрикат жиынтық бағалауды орындаған оқушы парағына жазылып берілетінін айтып, көрсетті. Оны сынып мұғалімі өзінің жұмыс істейтін компьютерінде сақтаған.
- Күнделік сайтымен таныстық. Күнделік сайты жұмыс істеп тұр, арнайы бағдарлама орнатылған және онымен сынып мұғалімдерінің белсенді жұмыс істейтінін байқадық. Осы сайттан сынып мұғалімінің ата-аналарға жазған комментарийлерімен танысуға мүмкіндік болды. Әрбір ата-ана бүгінгі сабақтағы баласының қандай жетістігі мен кемшілігі барын мұғалім жазған комментарий арқылы біліп отырады. Күнделік сайты толығымен ата-аналармен байланысты іске асырып тұрғаны байқалды.
Бастауышта оқыту педагогикасы мен әдістемесі кафедрасының профессоры, п.ғ.д. А.С. Амирова
 |
 |
|
|
Положительные моменты стажировки:
— все участники отметили важность такого рода взаимодействия в условиях реальной школы;
— отмечен высокий уровень подготовки учителей, их умение выстроить в новом формате обучение, преподавание, планирование, оценивание;
— преподаватели отметили естественность включения английской терминологии и ресурсов в ткань урока, хороший уровень владения английским языком как учителями, так и учащимися;
— обратили внимание на благоприятную коллаборативную среду: раскованность, но воспитанность детей, их кругозор и речь;
— преподаватели, которые хорошо изучили программы обновленного содержания, оценили качество, простоту и удобство предложенных для анализа урока листов оценивания, возможность использования их в работе со студентами.
Трудности и барьеры стажировки:
— организационные: часть заявленных по спискам институтов преподавателей либо отказались, либо не явились на стажировку;
— методические: непонимание сути программ обновленного содержания мешают при правильной оценке урока (два преподавателя при обсуждении ориентировались на старые подходу анализа урока и не смогли заполнить форму анализа урока);
— психологические: сопротивление новому формату обучения, нежелание увидеть его преимущества, склонность к устаревшим нормативам школьного образования.